المپيك سياسي است

المپيك به عنوان بزرگ ترين رويداد ورزشي جهان، محلي مناسب براي اعلام مواضع سياسي كشورهاي شركت كننده است. با وجود تاكيد شديد كميته بين المللي المپيك بر انفكاك سياست و ورزش از يكديگر، واقعيت چيز ديگري است. سايه سياست هميشه بر سر ورزش بوده و هرگاه لازم بوده از آن بهره برداري كرده است. از المپيك برلين كه هيتلر مي خواست اقتدارش را به رخ جهانيان بكشد تا المپيك ۸۸ كه كره جنوبي مي خواست به همسايه شمالي اش توسعه و پيشرفتش را فخر بفروشد. سياسي ترين المپيك هاي تاريخ، به دهه ۸۰ ميلادي مربوط مي شوند. جايي كه غرب، المپيك ۱۹۸۰ مسكو را تحريم كرد و شرق براي انتقام، المپيك ۱۹۸۴ لس آنجلس را. جايي كه جنگ سرد، روياي ورزشكاراني را كه سال هاي سال براي افتخارآفريني تلاش كرده بودند، به هيچ انگاشت و سياستمداران به جاي آنها تصميم گرفتند تا كشورشان به المپيك نرود. به مناسبت بحث تحريم المپيك توكيو توسط روس ها باز شده، بد نيست نگاهي داشته باشيم به موضوع تحريم المپيك. رويدادهاي سياسي المپيك كم نيستند. رژيم آپارتايد آفريقاي جنوبي، از ۱۹۶۴ تا ۱۹۹۲ حق حضور در بازي هاي المپيك را نداشت. ورزشكاراني مانند جان كارلوس و تامي اسميت بعد از قهرماني در المپيك ۶۸ مكزيك، به نشانه همبستگي با سياهان دنيا و اعلام حمايت از جنبش سياهان، سلام نظامي با مشت هاي گره كرده دادند. اين دو با دستور رييس كميته بين المللي المپيك از مكزيك به امريكا بازگردانده شدند. رويكرد كميته بين المللي المپيك، همواره سياست گريزانه بوده اما اين نهاد معمولا در برابر ابرقدرت ها همواره سر تعظيم فرود آورده است. اين كميته هرگز در برابر تحريم هاي گسترده در المپيك نتوانسته كاري كند و از جريمه و محروميت براي كشورهاي تحريم كننده خودداري كرده است. اولين تحريم سياسي المپيك به سال ۱۹۵۶ بازمي گردد. به دليل سركوب شورش مجارستاني ها توسط پيمان ورشو، كشورهاي هلند، اسپانيا و سوييس، المپيك ملبورن را تحريم كردند. كشورهاي كامبوج، مصر، عراق و لبنان نيز به  دليل بحران كانال سوئز اين بازي ها را تحريم كردند. المپيك ۱۹۷۶ مونترال درگير حاشيه اي شد كه هيچ ربطي به كانادايي ها نداشت. تيم راگبي نيوزيلند، با تيم راگبي آفريقاي جنوبي بازي دوستانه اي برگزار كرده بود و كشورهاي آفريقايي به دليل اين اقدام، خواهان كنار گذاشتن نيوزيلند از مسابقات شدند. اما كميته بين المللي المپيك، به اين دليل كه راگبي ورزش المپيكي نيست از اين اقدام خودداري كرد و ۲۱ كشور آفريقايي ورزشكاران شان را از كانادا به خانه بازگرداندند. كشور تايوان هم همان سال به اين دليل كه از سوي دولت كانادا اجازه نيافت با سرود و پرچم خودش شركت كند از المپيك كناره گيري كرد و تا سال ۸۴ به مسابقات بازنگشت.

ميزبان ها از برگزاري المپيك بهره برداري سياسي مي كنند و كشورهاي ديگر، با تحريم جلوي اين بهره برداري را مي گيرند و بازي را به نفع خودشان تغيير مي دهند. همه  چيز همين قدر ساده است. ايران، ايالات متحده امريكا، آلمان و ۶۳ كشور غربي در اعتراض به اشغال افعانستان توسط ارتش اتحاد شوروي، بازي هاي المپيك ۱۹۸۰ مسكو را تحريم كردند و از اعزام ورزشكاران خود به اين پيكارها خودداري كردند. اين مسابقات با تنها ۸۰ كشور برگزار شد كه در تاريخ المپيك مدرن از سال ۱۹۵۶ به اين سو، كمترين ميزان مشاركت كشورها در المپيك به شمار مي رود. در المپيك ۱۹۸۴، شوروي و ۱۴ كشور بلوك شرق (جز روماني) از حضور در مسابقات به اين بهانه كه امنيت ورزشكاران شان در لس آنجلس تامين نمي شود، خودداري كردند. ايران، به اين دليل كه تهران به خاطر منازعات سياسي از رقابت ميزباني با لس آنجلس كنار گذاشته شده است در مسابقات شركت نكرد. ايران، تنها كشوري است كه هر دو المپيك مسكو و لس آنجلس را تحريم كرد و در هيچ  يك شركت نكرد و سياست <<نه شرقي نه غربي>> را به شكل تام و تمامي به نمايش گذاشت. روماني درسال ۱۹۸۴ به دليل تحريم كشورهاي بلوك شرق و قدرتش در همان رشته ها موفق شد براي اولين و آخرين بار در جدول مدال هاي المپيك به رتبه دوم برسد. نكته مهم اين است كه در تحريم  المپيك، نظر ورزشكاران پرسيده نمي شود. يك ورزشكار براي رسيدن به المپيك و شانس كسب مدال، بايد از دوران كودكي و حداقل نوجواني تلاش كند و زحمت بكشد. زندگي يك ورزشكار سال هاي سال با كيفيتي متفاوت از ساير همسن هايش با تمرينات سخت و طاقت فرسا دنبال مي شود. تصور كنيد از ده سالگي، با روياي كسب مدال المپيك به تمرين بپردازيد، سختي بكشيد و در نهايت زماني كه ۲۵ سال تان شده و آماده كسب مدال طلا شده ايد، دولتمردان كشورتان بگويند ما قصد حضور در المپيك را نداريم. بدون اينكه نظر شما پرسيده شود. سرگئي بلوگلازوف و آرسن فادزائف، دو نابغه كشتي آزاد روسيه بودند كه طلاي المپيك ۱۹۸۴ را به دليل تحريم اعمال شده از سوي مسكو از دست دادند؛ طلايي كه اگر از دست نرفته بود، هر يك سه طلاي المپيك در كارنامه شان داشتند و با يك طلاي جهاني ديگر، در كنار الكساندر مدويد، پرافتخارترين چهره هاي تاريخ كشتي آزاد مي شدند. تحريم المپيك اين دست قصه ها فراوان رقم زده است؛ چراكه المپيك سياسي است.

علی کربلایی

منبع: روزنامه اعتماد