مقدمه:
بسکتبال یکی از پرطرفدارترین رشته های ورزشی کشور است و در سال های دور و نزدیک موفقیت های چشمگیری را در آسیا و جهان کسب کرده است. اما بسکتبال ایران دیگر رونق گذشته و سال هایی که مرحوم مشحون در راس این فدراسیون بود را ندارد. با وجود تمام هزینه های انجام شده به المپیک راه پیدا نکرده است و دیگر ستاره ای سرشناس ندارد و به نظر نمی رسد تا چند سال آینده نیز درخششی در این رشته مشاهده کنیم.
بر این اساس به رضا محمدی منش یکی از مربیان سر شناس در رده های پایه و از اعضای پیشین کمیته تیم های ملی فدراسیون رجوع کردیم تا در خصوص شرایط بسکتبال گفتگو کنیم.
*مختصری از شرح حال بسکتبال ایران بفرمایید.
بیش از پنج الی شش سال است که به فدراسیون نرفته ام. مدیرانی که پس از آقای مشحون در راس کار قرار گرفتند اعتقادی به مربیان و استعدادیابان زمان مشحون نداشتند. مربیان بازیکن ساز را کنار گذاشتند و این شد وضعی که اکنون از بسکتبال می بینید.
اطلاع دارید که تا سال 96-97 بسکتبال ایران در آسیا آقایی می کرد و به جام های مختلف جهانی در رده های مختلف صعود می کرد و در آسیا نیز همواره اول یا دوم بوده است. همیشه هم ورزشکاران بزرگی را در تیم های ملی داشتیم.
*آیا افتخارات نسل قدیم بسکتبال ایران تکرار خواهد شد؟
تیم های ملی بزرگسالان همیشه ویترین فدراسیون ها هستند. عملکرد تیم های ملی هم به سیاست گذاری رئیس فدراسیون، هیات رئیسه و مسئولان باز می گردد که چه مسیری را برای رسیدن به اهداف پیش بینی کنند. با پتانسیلی که بسکتبال ایران داشته و دارد، این مسئله به مدیریت آقای مشحون باز می گشت. که ایشان موفق شدند هدف گذاری قوی داشته باشند که ما حتی نائب قهرمانی در آسیا را شکست تلقی می کردیم.
هدف ما در آن زمان این بود که در جهان بتوانیم جزو 16 تیم اول قرار بگیریم و به جمع 8 تیم برتر المپیک برسیم. اما اکنون هدف فدراسیون این است که با تیم های رده سومی مانند قطر بازی کنیم و در وقت های اضافه پیروز شویم و خوشحالی کنیم.
پس اهداف ماست که تنزل پیدا کرده است. از آدم های کوچکتری هم استفاده می کنیم و سطح اهدافمان را پایین می آوریم و آن ظرفیت هایی را هم که وجود داشته را از بین می بریم.
*در خصوص نقش آقای مشحون در بسکتبال ایران بفرمایید.
خدا رحمت کند ایشان را واقعا می توان به ایشان لقب پدر بسکتبال ایران را داد. در کنار مدیرت قوی خود ایشان، بازوهای توانمندی همچون رضا مشحون، مرحوم پورشرفی و دیگر دوستان هم حضور داشتند و با سیاست گذاری های درست و تلاش شبانه روزانه کار کردند و به موفقیت رسیدند. دانش فنی و حرفه ای بسکتبال را در سراسر ایران توسعه دادند و نتیجه آن استعدادیابی های کشوری سربلندی بسکتبال ایران را فراهم آورد.
به جرات می گویم که روند موفقیت از غرب آسیا و آسیا شروع شد و به جام جهانی رسید و حیف است که به اینجا رسیدیم.
اکنون با شمع باید به دنبال مدیرانی مثل مشحون باشیم. وقتی انسان های بزرگ در راس باشند ابایی ندارند که از آدم های بزرگ استفاده کنند. این باعث رشد می شود و پس از مشحون دیگر این شرایط را حداقل در بسکتبال ندیدم.
*شرایط فعلی بسکتبال را چگونه ارزیابی می کنید و چرا رونق سابق وجود ندارد؟
استارت عقب گرد بسکتبال ایران با رفتن مرحوم مشحون زده شد. متاسفانه آقای طباطبایی نطفه ای را در بسکتبال کاشتند که احترام ها برداشته شد، بزرگان بسکتبال با این رشته قهر کردند و مربیان سازنده دیگر بکار گرفته نشدند. زیرا دیگر کسی در جای خودش قرار ندارد. به عنوان مثال در زمان مشحون وقتی وارد فدراسیون می شدم مملو از چهره های بزرگ و شاخص از لحاظ فنی، اخلاقی، کسوت و ... بود. اما از زمانی که آقای داوری تشریف آوردند من خودم هم در ابتدا از حامیان ایشان بودم و فکر می کردم به دوران آقای مشحون و مسیر اصلی باز می گردیم زیرا بسکتبال در زمان طباطبایی از مسیرش خارج شد. اما آقای داوری هم طی این دو سال و اندی که تشریف دارند، نتوانستند که بسکتبال را به دوران موفق گذشته باز گردانند. چهار سال در زمان طباطبایی و بیش از دو سال در زمان داوری، می بایست چندین بازیکن شاخص می ساختیم، تیم های رده های پایه سر و سامان می گرفتند و تیم ملی بزرگسالان به حداقل هایی در موفقیت و پیروزی دست پیدا می کردند. متاسفانه با انتخاب های اشتباه افراد در جایگاه های مختلف ، در کمیته ها و رده های پایه یا در مربیگری بزرگسالان ، نتیجه مشهود است و نیازی به گفتن بنده نیست.
مشخص است که چه مقدار کار می کنند که این نتایج را کسب می کنند. هیچ هدفی وجود ندارد، افراد بیشتر به دنبال رزومه سازی در بسکتبال هستند و متاسفانه دیگر بسکتبالی وجود ندارد.
*می توانید با جزیات بیشتری در خصوص ناکامی ها و موفقیت ها سخن بگویید؟
سال 2009 المپیک آسیایی نوجوانان در سنگاپور بود و بنده نیز همراه تیم ملی سه نفره بودم که در آنجا فینال را با سه امتیاز به چین باختیم و دوم شدیم. هرچند با این نائب قهرمانی جواز حضور در جام جهانی 2010 را کسب کردیم اما به عنوان مسئول خجالت می کشیدم به فدراسیون بازگردم زیرا هدف ما قهرمانی بود. این مثال را با زمان آقای طباطبایی مقایسه کنید. تیم ملی نوجوانان تا سال 2019 در اختیار من بود و آقای طباطبایی تیم را به فرد دیگری دادند. ما در دوره قبل مسابقات غرب آسیا همه تیم ها را با 20-30 امتیاز شکست دادیم. اما در زمان آقای طباطبایی مسابقات غرب آسیا در گرگان برگزار شد و تنها چهار تیم شرکت کردند و حمایت مردمی را هم داشتیم اما نتیجه را به لبنان واگذار کردیم و دوم شدیم و این نائب قهرمانی را در بوق و کرنا کردند. نائب قهرمانی در میان چهار تیم در غرب آسیا را موفقیت می دانستند و این را با زمان آقای مشحون مقایسه کنید.
در اکثر رده های سنی وضع چنین است. سطح انتظارات را پایین آورده اند. مربیانی را به کار گرفته اند که بیشتر در فضای مجازی حضور دارند و خود را قهرمان آسیا می خوانند اما طبل توخالی هستند. در زمان گذشته تمام وقت و انرژی خود را بر روی پرورش ورزشکاران و بهتر شدن نتایج می گذاشتیم. وقتی نائب قهرمانی در غرب آسیا را موفقیت می دانند چه باید بگوییم؟ وقتی تیمی در غرب آسیا دوم می شود قطعا قهرمانی آسیا را هم نخواهد دید و این مسئله تنها به واسطه آدم هایی بوجود آمده است که در جای خود قرار ندارند.
*آمدن دمیر به چه شکل بود آیا انتظارات را براورده ساخت؟
آقای دمیر اصلا در سطح بسکتبال ایران نبود. آمدنشان یک فاجعه بزرگ بود. البته این سوال را باید از مسئولان فدراسیون و کمیته فنی بپرسید که چرا ایشان را انتخاب کرده اند. هدفشان از آوردن ایشان چه بوده است؟ البته مجددا عرض می کنم این مسئله باز هم به سطح اهداف و انتخاب مدیران دارد و مدیران کوچک از مربیان کوچک نیز بهره می گیرند و مدیران کارامد با مربیان بزرگ کار می کنند.
*دو مربی شاخص ایرانی حاضر نشدند هدایت تیم ملی را دست بگیرند، چرا؟
در خصوص دو همکار ایرانی نیز خودشان باید تو ضیح بدهند. مسلما آرزوی هر مربی ایرانی مربیگری در تیم ملی کشورش است اما باید از این دو همکار عزیز بپرسید که دلایلشان چیست که حاضر نیستند در این شرایط با این فدراسیون همکاری کنند. باید قبول کرد که شرایط به قدری ناگوار است که مربیان داخلی نیز حاضر نیستند به تیم ملی بیایند و این مسئله هم باز به سیاست های مسئولان بستگی دارد.
*برخی از کارشناسان و هم دوره ای های شاخص آقای داوری عملکرد وی را قابل قبول ارزیابی می کنند، نظرتان درباره آنان چیست؟
اشکالی ندارد که هم دوره ای ها و یا برخی کارشناسان بیایند و حمایت کنند. اما حمایت که بدون دلیل نمی شود. آنانی که حمایت می کنند بیایند و استعدادیابی کنند، در کمیته ها پست بگیرند و نتایجی را هم که رقم می خورد را بپذیرند. اما اینکه تنها به واسطه دوستی و رفاقت حمایت کنیم مسلما نمی تواند قابل استناد باشد.
چقدر خوب است که ورزشکاران گذشته و فعلی از رئیس فدراسیون حمایت کنند اما بیایند و شبانه روزی تلاش کنند. در زمانی که ما در تیم های ملی بودیم با اینکه خانه مان در تهران بود اما در زمان اردوها در آزادی می ماندیم و به خانواده خود هم سر نمی زدیم. آن موقع اینگونه بود و اکنون نیز به شکلی دیگر فعالیت می کنند.
*ارزیابی حضرتعالی از عملکرد داوری به عنوان رئیس فدراسیون چگونه است؟
درباره ارزیابی فدراسیون در زمان آقای داوری، خودشان باید گفتگو کنند چرا که مدیری که مسئولیت قبول می کند می بایست پاسخگو عملکرد خود نیز باشد. اما انتظار نداشته باشید جواب قانع کننده ای داشته باشند. فدراسیونی که در عرض دو سال مربیان تیم های ملی و کمیته های فدراسیونش بیش از 30-40 مرتبه تغییر می کند مطمئن باشید نتیجه نمی گیرد. به عنوان مثال باز هم به زمان آقای مشحون اشاره می کنم. مربیان داخلی و خارجی موظف بودند در راستای اهداف فدراسیون برنامه های یک ساله خود را به جلسات فنی بیاورند تا مورد بررسی و نقد قرار بگیرد. عضو کمیته فنی هم افرادی مانند: مشحون، پورشرفی، آتشی، معینی، شجاع پور، لارودی و نادر کاشانی و ... بودند. اگر برنامه ای قابل اجرا نبود مربی را توبیخ می کردند و برنامه بایکوت می شد و برنامه جدیدی تدوین می شد. مثل الان نبود که بگویند فلانی شما بیایید و یک تیم را بگیرید و هر چه شد مهم نیست.
*به نظر می رسد پخش زنده و پوشش رسانه ای رشته بسکتبال در صدا و سیما و رسانه ها کم شده است، آیا چنین نظری ندارید؟
نمک بر روی زخم ما نپاشید. این بسیار دردناک است. یک زمانی لیگ یک بسکتبال کشوری هم پخش زنده داشت و دو تا دو تا پخش می رفتیم اما اکنون ببینید چه فاجعه ای رخ داده تیم گرگانی در قهرمانی آسیا یا برخی بسکتبال های ملی و لیگ برتر ما نیز پخش نمی گردد. به عنوان یک مربی جزء اگر اراده کنم دوستان خبرنگار و صداوسیما به دلیل محبتی که دارند جهت پوشش مسابقات محلات ما هم می آیند. وقتی گروه رسانه ای فدراسیون با سفارش وزارت ورزش و جوانان و دیگران بیایند و بسکتبالی نباشند، مسلما دلسوزی هم ندارند و تنها به دنبال نمایش و فعالیت در فضای مجازی برای بزرگ نشان دادن فعالیت های فدراسیون است اما نتایج را همه مشاهده می کنیم و جای هیچ افتخاری وجود ندارد.
*سخن پایانی خود را بفرمایید.
امیدوارم وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک نظارت خود را روی فدراسیون ها بیشتر کنند. ما با شخصیت طباطبایی یا داوری مشکلی نداریم، انسان های خوبی هم هستند اما خوب بودن باید با مدیریت فنی و تخصصی همراه باشد. فدراسیونی به نام بسکتبال جای جمع آوری رزومه و کسب تجربه نیست. به شخصه از شرایطی که بسکتبال کشورمان درآن است رنج می برم. بسکتیال ایران به مدت 7 سال است که در شرایط اورژانسی به سر می برد.
ما دیگر در هیچ بخشی موفق نیستیم و افتخاری کسب نمی کنیم. تنها حرف می زنیم و در فضای مجازی دیگران را تخریب می کنیم.
امید است که دوباره به کارگیری از بزرگان را از سر بگیرند و فکری به حال این رشته پرطرفدار کنند. زمانی بسکتبال ایران اسکار می گرفت و به جام جهانی می رفت و در همه حوزه ها هم افزایی داشتیم اما امروز اثری از آن پیروزی ها و موفقیت ها نیست. باشد که بسکتبال ایران به روزهای خوب خود بازگردد و نتایجی در شان ایران و ایرانی بگیرد.